Koks jest surowcem pozyskiwanym na skutek procesu wygrzewania (tzw. koksowania) węgla kamiennego. Przeprowadza się go w specjalnych piecach koksowniczych, w których temperatura osiąga od 600 do nawet 1200 stopni Celsjusza. Od zwykłego węgla kopalnego koks różni się wyższą wartością opałową, a dodatkowo zawiera znacznie mniej zanieczyszczeń, ponieważ są one usuwane na drodze koksowania. Koks znajduje zastosowanie jako opał oraz składnik wielu procesów przemysłowych. Wśród podstawowych odmian tego rodzaju paliwa można wyróżnić koks opałowy, wielkopiecowy, metalurgiczny oraz odlewniczy.
Jak wytwarza się koks odlewniczy?
Aby uzyskać wysokiej jakości koks odlewniczy w procesie koksowania, wymagane jest zastosowanie odpowiednich mieszanek wsadowych. Muszą się one charakteryzować dobrą spiekalnością, czyli zdolnością do tworzenia spieków koksowych (im wyższa wartość tego parametru, tym kawałki będą większe i twardsze), jak również wykazywać się możliwie jak najmniejszą zawartością składników lotnych. Jeśli w substracie będą się znajdować zbyt duże ilości związków lotnych, spowoduje to, że gazy powstałe w trakcie pirolizy utworzą w koksie odlewniczym siatkę spękań, a to doprowadzi do rozdrobnienia produktu oraz spadku jego wytrzymałości. W przeciwieństwie do koksu metalurgicznego, podczas wytwarzania koksu odlewniczego stosuje się niższą temperaturę, za to wydłużony zostaje czas produkcji.
Jakie właściwości ma koks odlewniczy?
Koks odlewniczy to specjalny rodzaj opału, który jest stosowany w odlewniach. Służy przede wszystkim do wytwarzania stopów żelaza oraz metali kolorowych, w tym m.in. miedzi, ołowiu, cyny i cynku. Stanowi źródło ciepła procesu, jak również pomaga utrzymać określony poziom zawartości węgla w czasie produkcji metalu. Kawałki koksu odlewniczego są niemal zawsze większe niż koks metalurgiczny – koks znajdujący się w ofercie naszej firmy ma średnicę co najmniej 60 mm i może sięgać powyżej 150 mm. Dokładna specyfikacja i wielkość uziarnienia zamówionego produktu powinny jednak zależeć od rodzaju i wielkości żeliwiaka, czyli pieca przeznaczonego do wytopu żeliwa.
Za jakość koksu odlewniczego odpowiadają cztery parametry: rozmiar ziaren, wytrzymałość, obecność czynników balastowych (np. wody, popiołu) oraz zawartość czynników szkodliwych. Małe wymiary kawałków koksu odlewniczego wpływają na ograniczenie oporów na drodze dmuchu. Dodatkowo dzięki mniejszej powierzchni bryłek zostaje ograniczony przebiegu reakcji powstawania groźnego dla zdrowia tlenku węgla. Im większą wytrzymałość ma koks, tym mniejsze ryzyko rozkruszania ziaren. Czynniki balastowe odpowiadają znów za potencjał energetyczny koksu, natomiast szkodliwe domieszki substancji takich jak siarka czy fosfor mogą przenikać do produkowanego stopu, obniżając jego jakość – dlatego powinno być ich jak najmniej.
Zastosowanie koksu odlewniczego
Koks odlewniczy stosuje się jako część mieszanki przeznaczonej do topienia żeliwa i ma istotny wpływ na stabilność procesu oraz na temperaturę poddawanego obróbce materiału. Surowiec ten wykorzystuje się jednak nie tylko do wytwarzania stali czy odlewu metali kolorowych, ale również jako cenny składnik w branży budowlanej. Służy m.in. do produkcji wapna palonego oraz bazaltowych materiałów izolacyjnych, takich jak wełna mineralna skalna czy wełna szklana. Co ważne, ze względu na szczególne właściwości koksu odlewniczego, w tym bardzo dużą wytrzymałość mechaniczną, nie jest możliwe zamienne stosowanie tego rodzaju koksu z innymi jego odmianami.